Innuttaasut amerlassusaat ineriartornerallu

Kalaallit Nunaat (1. januar 2013) 56.370-nik inoqarpoq tassalu innuttaasut ataatsimut amerlassusaat ukiut kingulliit 20-it ingerlaneranni inuit 56.000+/- 1000-nik amerlassuseqartarsimapput. Ukiut 20-it taakku ingerlaneranni innuttaasut annikitsuinnarmik amerliartorsimapput. 2005-ip tungaanut inuit amerliartuaarusaarsimapput, kisianni maanna kisitsisit takutippaat inuit ikiliartulersimasut, inuillu annikikkaluamik ikiliartuaaginnarnissaat naatsorsuutigineqarpoq.

 

Takussutissiaq 1.1. Innuttaasut inunngorfiinut immikkoortiterlugit

 

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

2013

Katillugit

49.647

52.791

55.403

55.732

56.110

56.972

56.452

56.370

Kalaallit Nunaanni

40.959

43.602

46.151

48.412

49.358

50.275

50.226

50.101

Kalaallit Nunaata avataani

8.688

9.189

9.252

7.320

6.752

6.697

6.226

6.269

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik http://bank.stat.gl/benst1

 

Innuttaasut amerlassusaat amerliartornerallu inunngortut amerlassusaasa allanngorarnerannik, toqusut amerlassusaannik, nunatsinnut nutserartut nunatsinnillu nuuttut amerlassusaannik tunngaveqartumik aallaaveqartarput. Ukiumut ajoratik inunngortut toqusullu amerlassusaasa assigiinngissusaat tassaavoq inunngortut amerlanerussutaat. Nunatsinniit aallarartut tikerartunit amerlanerugaangata nutsernerit akuersaarnartutut oqaatigisarpavut imaluunniit nunatsinnut nutserartut akuersaarnanngitsutut oqaatigisarlugit. Tikartakkami 1.1-mi takutinneqarpoq 1950-miit ukiumut inuit amerliartornerat, inunngortut amerlanerussutaat taamalu aallarartut amerlanerussutaat. Takuneqarsinnaavoq piffik tamakkivillugu inunngortut amerlanerussutaat ukiumut annertuumik allanngoranngitsut akerlianilli aallarartut annertumik allannguuteqartarnerat. Tassa imaappoq ukiumoortunik innuttaasut  amerlassusaasa allannguutaat, nutsernerit pissusaannik siullermik nassuiaatissaaqartarpoq.

 

Titartagaq 1.1. Innuttaasut amerliartornerat, inunngortut amerliartuutaasut aammalu nuuttartut

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/bensat1

 

Inunngortut amerliartuutaasut 1960-ikkut aallartinneranni malunnavissumik amerlapput, piffissami pineqartumi kinguaassiorsinnaassuseqarnerup malunnavissumik qaffasissusia. Ukiorpaalunnguit ingerlaneranni kinguaassiorsinnaassuseqarnerup qaffasissusia affaannanngorpoq, ukiumut inunngortut affaannanngorlutik. Oqaatigineqartarpoq ”ukiut inunngorfiunerpaasut” 1960-ikkunni pisut. Taakku ukiut inunngorfiunerpaasut 1950-ikkunnit 1970-ikkunnillu marloriaammik inunngortunit amerlanerupput. Ukiut inunngorfiunerpaasut kingorna innuttaasut utoqqaassusiisa agguarnerinut allanngornerujussuarnik pilersitsipput, taamatullu tamanna takuneqarsinnaalluni innuttaasut amerlassusaannut pyramidiliami. 1960-ikkunni inunngortut 2013-mi 43-niit 53-nut ukioqarput, ukiuni taakkunani inuusut ukiut qulit qaangiuppata utoqqalinersiaqalertussaassapput.

 

Titartagaq 1.2. 2013-mi innuttaasut amerlassusaannut pyramidi

Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benst1